1. Ngày nay, sự phát triển của khoa học công nghệ cùng với những phát minh khoa học tiên tiến đã làm thay đổi toàn bộ các mặt đời sống xã hội,  thúc đẩy kinh tế phát triển hơn và hơn hết, đánh dấu việc con người bước vào một giai đoạn phát triển mới. Sự ra đời của các thiết bị công nghệ, khoa học giúp con người giải quyết công việc một cách nhanh chóng, hiệu quả hơn mà không phải bỏ ra quá nhiều sức lao động.

Ở nước ta, nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật được áp dụng rộng rãi trong các lĩnh vực, nhất là trong phát triển nông nghiệp, các ngành dịch vụ, cải cách thủ tục hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử… Phát triển và ứng dụng của khoa học công nghệ đã góp phần quan trọng nâng cao năng suất lao động, cải thiện năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Hệ thống tổ chức, bộ máy quản lý nhà nước dựa vào khoa học công nghệ đã từng bước nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Trong đó, phải kể đến việc xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, triển khai Đề án đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân với sản phẩm nổi bật là Thẻ Căn cước công dân.

2. Thẻ Căn cước công dân là giấy tờ tuỳ thân chứa đựng những thông tin cơ bản về lai lịch, nhận dạng của công dân có quốc tịch Việt Nam, giúp họ dễ dàng thực hiện các giao dịch, đi lại trên lãnh thổ Việt Nam và tạo điều kiện cho hoạt động quản lý của các cơ quan nhà nước. Thẻ CCCD gắn chíp điện tử được nhiều nước trên thế giới áp dụng vì tính tiện dụng, cũng như tạo sự thuận lợi cho công dân khi thực hiện các giao dịch, giúp người dân không phải mang nhiều loại giấy tờ, giảm thời gian và chi phí. Loại thẻ này có tích hợp đầy đủ các thông tin cơ bản của công dân (gồm 17 trường thông tin cơ bản), hơn hết nó được kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, liên thông với các cơ sở dữ liệu về bảo hiểm, y tế, giáo dục, ngân hàng, thuế… Ưu việt hơn, thẻ CCCD có thể dùng thay thế hộ chiếu trong trường hợp công dân Việt Nam tới các nước có điều ước quốc tế cho phép sử dụng thẻ CCCD thay thế hộ chiếu.

Thẻ CCCD ngoài những trường thông tin cơ bản như hiện nay có dòng mã thông tin ICAO 9 (mã của Tổ chức Hàng không Dân dụng quốc tế), mã QR code (mã phản hồi nhanh hay mã vạch 2 chiều) và phôi bảo an được gắn ở mặt trước; riêng chip điện tử được gắn ở mặt sau của thẻ. Chíp gắn trên thẻ không có chức năng định vị, theo dõi để xác định vị trí công dân. Việc tích hợp, sử dụng thông tin trên chíp tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam, đảm bảo an ninh, an toàn thông tin. Không những vậy, thẻ CCCD gắn chíp điện tử có mức độ bảo mật rất cao nên thông tin cá nhân của công dân không bị thay đổi và không thể giả mạo. Việc đối chiếu sinh trắc học (như dấu vân tay) có thể được thực hiện ngay trên chíp, hạn chế tối đa giả mạo danh tính ngay cả khi công dân bị mất thẻ CCCD. Ngoài ra, việc xác thực danh tính có thể thực hiện offline mà không cần mạng Internet.

Hiện nay, đã có khoảng 70 quốc gia trên thế giới sử dụng thẻ căn cước có gắn chíp, trong đó có các nước ứng dụng điển hình như: Thái Lan, Campuchia, Ba Lan, Tây Ban Nha. Một số quốc gia châu Âu đã sử dụng từ những năm 1990. Tại hầu hết quốc gia, công dân không muốn công khai nhiều thông tin cá nhân trên thẻ chứng minh, do đó trên thẻ chỉ có những thông tin cá nhân cơ bản (họ tên, năm sinh, quốc tịch, quê quán, địa chỉ thường trú…). Ở một số quốc gia khác, các thông tin về tình trạng cá nhân trên thẻ có thể được sử dụng để phục vụ cho các mục đích đa năng của thẻ, do đó được in tương đối chi tiết trên thẻ.

3. Ở nước ta hiện nay, những năm qua, trong từng ngành, lĩnh vực, các cơ quan quản lý nhà nước thường cấp cho công dân một số loại giấy tờ nhất định, dẫn đến tình trạng một người dân có thể sở hữu nhiều loại giấy tờ khác nhau, phổ biến như: Giấy khai sinh, giấy đăng ký kết hôn, sổ hộ khẩu, chứng minh nhân dân dân, hộ chiếu, sổ bảo hiểm xã hội, giấy phép lái xe, các văn bằng, chứng chỉ… Các loại giấy tờ này luôn có những thông tin cơ bản của công dân (họ tên, quê quán, ngày sinh, nơi đăng ký thường trú, tôn giáo, dân tộc, nhóm máu…) nhưng khi sử dụng để tham gia các giao dịch dân sự hoặc thủ tục hành chính lại không có giá trị thống nhất để chứng minh đầy đủ tình trạng nhân thân của công dân. Thực tế, nhiều trường hợp gặp phiến toái, những bất cập do việc sai lệch, mâu thuẫn thông tin giữa các giấy tờ cơ bản như giấy khai sinh, CMND hoặc sổ hộ khẩu. Do đó, để bảo đảm quyền lợi của công dân, thống nhất thông tin giữa các loại giấy tờ, giảm thiểu sai sót, trùng lặp, Chính phủ đã giao Bộ Công an xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, làm căn cứ để cấp thẻ Căn cước công dân (CCCD) từ năm 2021.

Ảnh: Lực lượng Công an phúc tra phiếu thu thập thông tin Dữ liệu quốc gia về dân cư phục vụ công tác cấp thẻ CCCD.

4. Trong năm 2020 và nhất là từ tháng 11 đến nay, thực hiện chỉ đạo của Bộ Công an, lực lượng Công an tỉnh đã phối hợp với ngành Tư pháp tổ chức thu thập thông tin, hướng dẫn công dân thực hiện việc điều chỉnh, thống nhất thông tin, cơ bản khắc phục phần lớn sai lệch liên quan và triển khai lắp đặt hệ thống thiết bị cấp CCCD lưu động tới từng thôn, làng, tổ dân phố từ ngày 01/01/2021.

Quá trình thu thập, cập nhật, chỉnh sửa và kiểm tra, phúc tra thông tin trong Cơ sở dữ liệu thông tin dân cư đã và đang được thực hiện khẩn trương và cơ bản hoàn thành khối lượng lớn công việc trong năm 2020. Khi hoàn thiện cơ sở dữ liệu này, thông tin công dân sẽ được cập nhật đầy đủ, hỗ trợ đắc lực cho việc cấp thẻ CCCD, giảm đáng kể thời gian thực hiện các thủ tục so với trước đây. Theo đó, khi cấp CCCD, cán bộ Công an sẽ trích xuất thông tin vào tờ khai để công dân đối chiếu, ký xác nhận và tiến hành chụp ảnh, lăn tay trên máy quét, không cần phải kê khai hay xuất trình bất kỳ giấy tờ khác. Đây là một bước tiến lớn trong công tác cải cách hành chính, giảm thiểu giấy tờ và thủ tục liên quan cho người dân.

Ảnh minh họa.

5. Từ ngày 01/01/2021, Công an tỉnh sẽ triển khai các Tổ công tác trực tiếp phối hợp Công an các xã, phường, thị trấn tới tận các thôn, làng, tổ dân phố, vùng sâu, vùng xa để hỗ trợ, giúp đỡ người dân trong việc cấp đổi, cấp mới thẻ CCCD. Đây là chiến dịch lớn của Công an tỉnh, do đó, rất mong các tầng lớp nhân dân ủng hộ, chủ động phối hợp để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân. Cụ thể:

- Đề nghị tất cả công dân từ đủ 14 tuổi trở lên chưa được cấp thẻ CCCD hoặc đã có CMND, CCCD mã vạch có nhu cầu đổi sang thẻ CCCD gắn chíp điện tử liên hệ cơ quan Công an xã, phường, thị trấn để biết thông tin, thời gian cấp tại nơi mình cư trú. Trong giai đoạn đầu, đề nghị người dân xuất trình các giấy tờ liên quan như sổ hộ khẩu, CMND, CCCD mã vạch (nếu có).

- Về địa điểm cấp CCCD, công dân có thể đến các địa điểm tổ chức thu nhận thông tin cấp CCCD gần nhất tại thôn, làng, tổ dân phố hoặc trụ sở Trung tâm hành chính công của huyện, thị xã, thành phố. Các Tổ công tác lưu động của Công an tỉnh sẽ tiến hành cấp CCCD lần lượt tại các địa bàn và có thông báo thời gian cụ thể để ngừoi dân biết, chủ động liên hệ để được cấp CCCD.

- Đối với trường hợp cấp mới (công dân từ đủ 14 tuổi trở lên chưa được cấp CMND, CCCD) và đổi thẻ (hết hạn, khi có yêu cầu, thay đổi hay sai sót thông tin…) thời hạn giải quyết là 07 ngày làm việc. Đối với trường hợp cấp lại (do CMND, CCCD bị mất, hư hỏng…), thời hạn giải quyết là 15 ngày làm việc.

Lưu ý, công dân đang sử dụng CMND, CCCD mã vạch nếu còn thời hạn sử dụng thì vẫn được dùng để thực hiện các giao dịch bình thường. Tuy nhiên, từ ngày 01/7/2020 trở đi, việc cấp cấp CCCD gắn chip chỉ được tiến hành tại trụ sở Trung tâm hành chính công tỉnh và các huyện, thị xã, thành phố, không thực hiện lưu động tại thôn, làng, tổ dân phố. Do đó, để đảm bảo thuận tiện đi lại và quyền lợi của mình, người dân nên nhanh chóng làm các thủ tục cấp CCCD trong thời gian từ ngày 01/01/2021 đến ngày 30/6/2021.

Duy Hải