Đại tá Lê Văn Hà - Phó Giám đốc Công an tỉnh, Phó Trưởng ban An toàn giao thông tỉnh (bìa phải) kiểm tra trung tâm điều hành hệ thống camera giám sát giao thông tại Công an TP. Pleiku. (Ảnh: Thúy Trinh)

Xử phạt “nguội” các hành vi vi phạm Luật giao thông đường bộ là việc lực lượng Công an sử dụng camera ghi nhận hình ảnh vi phạm, trích xuất đảm bảo đủ 4 yếu tố pháp lý: không gian (địa điểm), thời gian vi phạm, lỗi vi phạm và biển số đăng ký của phương tiện vi phạm. Trên cơ sở đó, bộ phận đăng ký, quản lý phương tiện sẽ xác minh người điều khiển phương tiện vi phạm và gửi thông báo, lập biên bản vi phạm hành chính và ra quyết định xử phạt.

Hiện nay, Công an các địa phương đã đưa vào sử dụng các camera có chất lượng hình ảnh, độ phân giải rõ nét để ghi nhận hình ảnh vi phạm Luật giao thông đường bộ trên địa bàn. Điển hình như trong 9 tháng đầu năm 2021, qua trích xuất hình ảnh 5 camera kiểm soát giao thông, Công an TP. Pleiku phát hiện 318 trường hợp vi phạm, ra quyết định xử phạt “nguội” 220 trường hợp với tổng số tiền 826,2 triệu đồng, trong đó có 19 mô tô, 201 ô tô với các lỗi vi phạm chủ yếu là vượt đèn đỏ, đi ngược chiều… ; tước 220 giấy phép lái xe có thời hạn; gửi thông báo vi phạm hành chính 98 trường hợp về nơi cư trú, công tác. Còn tại Công an TX. An Khê hiện có 4 camera giám sát giao thông. Cũng trong thời gian trên, Công an TX. An Khê ra quyết định xử phạt “nguội” 79 trường hợp vi phạm với tổng số tiền 66,4 triệu đồng, tước 63 giấy phép lái xe.

Việc phát hiện, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ bằng hệ thống camera được quy định cụ thể tại khoản 1, Điều 64, Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012. Theo đó, cơ quan, người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính được sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để phát hiện vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông. Bên cạnh đó, thực hiện Thông tư số 65/2020/TT-BCA ngày 19/6/2020 của Bộ Công an quy định nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung và quy trình tuần tra kiểm soát, xử lý vi phạm hành chính về giao thông đường bộ của Cảnh sát giao thông, lãnh đạo Công an tỉnh đã chỉ đạo Công an toàn tỉnh thực hiện nghiêm túc, triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ để đảm bảo trật tự an toàn giao thông, trong đó chú trọng việc tiếp nhận, xử lý tin báo vi phạm giao thông do quần chúng Nhân dân cung cấp qua mạng xã hội như Facebook, các nhóm Zalo, Fanpage chính danh của Công an các huyện, thị xã, thành phố; hệ thống nhóm Zalo thôn, làng, tổ dân phố. Đơn cử như Công an huyện Đak Đoa đã xây dựng nhóm Facebook An toàn giao thông huyện Đak Đoa. Qua đó, quần chúng Nhân dân có thể tương tác trực tiếp với lực lượng Công an, cung cấp thông tin, hình ảnh vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, gương người tốt việc tốt, hành động đẹp hoặc những bất cập trong tổ chức giao thông trên địa bàn... Công an huyện sẵn sàng tiếp nhận, xác minh, xử lý các trường hợp vi phạm; góp phần xây dựng văn hoá giao thông, phòng ngừa và kéo giảm tai nạn. Sau 10 tháng triển khai, Công an huyện Đak Đoa tiếp nhận 45 thông tin phản ánh về vi phạm Luật giao thông đường bộ; xác minh, tra cứu phương tiện, ra quyết định xử phạt “nguội” 30 trường hợp vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ với số tiền 46,55 triệu đồng.

Công an huyện Đak Đoa xử phạt “nguội” một trường hợp từ hình ảnh do Nhân dân cung cấp. (Ảnh: Bảo Hân)

Hình thức xử phạt “nguội” đem lại nhiều lợi ích thiết thực. Với hình ảnh rõ nét, thời gian, địa điểm, lỗi vi phạm rõ ràng, sẽ dễ dàng hơn để người vi phạm biết thừa nhận hành vi vi phạm và chấp hành nộp phạt. Việc tăng cường ứng dụng công nghệ vào giám sát và xử phạt vi phạm Luật giao thông đường bộ góp phần đảm bảo minh bạch trong việc xử phạt, giúp nâng cao ý thức tự giác chấp hành của người tham gia giao thông, hạn chế các hành vi cố tình vi phạm Luật giao thông đường bộ khi không có lực lượng chức năng, từ đó góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông.

Tuy nhiên, việc tiến hành phạt “nguội” qua hệ thống camera trên địa bàn còn nhiều bất cập, dẫn đến hiệu quả chưa cao. Thực trạng chung của một số địa phương là hệ thống camera giám sát đã hư hỏng qua thời gian sử dụng, mắt camera bị hư, mờ, hình ảnh không rõ nét hoặc đứt cáp quang truyền tín hiệu từ camera về hệ thống máy chủ đặt tại trụ sở Công an. Ví dụ, Công an huyện Krông Pa được trang bị 20 camera an ninh, trật tự nhưng hiện tại đã hư hỏng toàn bộ; Công an thị xã Ayun Pa có 22 camera hoạt động chủ yếu phục vụ công tác bảo đảm an ninh, trật tự, chưa đáp ứng yếu cầu ghi nhận hình ảnh vi phạm giao thông, vv… Bên cạnh đó, sau khi ghi nhận hình ảnh vi phạm, việc xác minh thông tin, gửi thông báo cho người vi phạm gặp nhiều khó khăn trong các trường hợp như: phương tiện đã được chuyển nhượng cho chủ sở hữu khác chưa làm thủ tục sang tên đổi chủ với cơ quan chức năng; người điều khiển sử dụng phương tiện của dịch vụ cho thuê xe tự lái, vv...

Với thực trạng, khó khăn nêu trên, để việc xử phạt “nguội” ngày càng phát huy hiệu quả, thiết nghĩ cần quan tâm việc lắp đặt, bảo dưỡng hệ thống camera giám sát giao thông với chất lượng, độ phân giải cao, có thể ghi nhận biển số xe, thậm chí có khả năng nhận diện đặc điểm người vi phạm. Gắn hệ thống camera giao thông song song với hệ thống đèn chiếu sáng ban đêm, nhất là ở một số tuyến quốc lộ, tỉnh lộ để ghi nhận hình ảnh rõ nét hơn. Ngoài giám sát giao thông, hệ thống camera chất lượng cao sẽ góp phần trong công tác đảm bảo an ninh chính trị, trật tự xã hội có hiệu quả cao; kịp thời giám sát, truy vết và răn đe tội phạm. Người dân khi mua, bán ô tô, mô tô cần tiến hành thủ tục sang tên, đổi chủ để tránh gặp rắc rối khi chủ phương tiện mới điều khiển xe vi phạm, bị xử phạt “nguội”.   

Trong thời gian tới, Công an tỉnh Gia Lai tiếp tục phối hợp với Sở Giao thông vận tải, tham mưu kiến nghị Ban An toàn giao thông tỉnh; Chủ tịch Ủy ban nhân tỉnh khảo sát, lắp đặt hệ thống camera thông minh trên các tuyến quốc lộ, giám sát, phát hiện, xử lý vi phạm trật tự an toàn giao thông đi qua địa bàn tỉnh nhằm góp phần giảm thiểu tai nạn. Để chứng minh người vi phạm trong xử phạt “nguội”, Công an toàn tỉnh quản lý chặt chẽ, xử lý nghiêm nhằm khắc phục tình trạng mua bán xe không sang tên đổi chủ. Đồng thời phối hợp với các cơ quan chức năng áp dụng chế tài nghiêm khắc đối với những trường hợp cố tình chây ì, không tuân thủ hình thức xử phạt “nguội” như: cấm đăng kiểm có thời hạn; tước bằng lái tạm thời đối với người vi phạm, v.v... Ngoài ra, lực lượng Công an cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền Luật giao thông đường bộ; tiếp tục tổ chức tiếp nhận, xử lý thông tin, hình ảnh về vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ từ Nhân dân, phát huy vai trò của toàn xã hội trong việc giữ gìn trật tự an toàn giao thông trên địa bàn.